“Kịch bản ‘hoãn thuế 90 ngày’ của Tổng thống Donald Trump không chỉ là một bước đi chiến lược trong xung đột thương mại toàn cầu, mà còn là một tấm gương phản chiếu tâm lý và phản ứng của thị trường tài chính – đặc biệt là tại Việt Nam.” Đây là điểm mấu chốt tôi muốn nêu ra: khoảnh khắc thị trường bị tác động tức thì bởi những quyết định chính trị tưởng chừng ngẫu hứng, nhưng lại ẩn chứa tầng tầng lớp lớp chiến lược, là một cơ hội để nhà đầu tư tỉnh táo học hỏi và thích nghi nhanh hơn với thế giới đầu tư đầy biến động.
Chỉ trong vòng vài giờ sau khi mức thuế đối ứng lên đến 46% bắt đầu có hiệu lực, tuyên bố “quay xe” của ông Trump đã khiến Dow Jones bật lên gần 2.900 điểm – một mức tăng hiếm thấy trong ngắn hạn. Ở Việt Nam, chỉ số VN-Index không tăng mạnh, nhưng hầu hết các mã cổ phiếu đều chạm trần, thanh khoản gần như đóng băng với chỉ 600 tỷ đồng được giao dịch – phản ánh một tâm lý hồ nghi pha trộn với lạc quan dè dặt.
Với tôi, Hiển, người theo dõi và phân tích các diễn biến đầu tư ở góc nhìn phi thiên kiến, đây là một hiện tượng đáng để nghiền ngẫm. Không chỉ vì nó gợi mở một “cơ hội” đầu tư ngắn hạn, mà còn bởi nó cho thấy sự thiếu vững vàng trong khả năng phản ứng và đánh giá rủi ro của cả cộng đồng đầu tư lẫn hệ thống tham chiếu thông tin tại Việt Nam.
Tại sao điều này quan trọng? Bởi trong một kỷ nguyên mà các quyết định chính trị có thể thao túng dòng tiền và tâm lý thị trường trong chớp mắt, thì việc hiểu rõ bản chất của các “sự kiện bất ngờ” như hoãn thuế không đơn thuần là “bắt sóng tin tốt”. Nó là quá trình mở rộng tư duy đầu tư từ cảm tính sang chiến lược, từ phản ứng sang chủ động, từ ngắn hạn sang bền vững.
Và đó chính là lý do tôi chọn bàn về chủ đề này – không phải để khai thác sự phấn khích bề nổi,mà để tìm hiểu thật sâu: Chúng ta đang ở đâu trong bản đồ đầu tư toàn cầu và sẽ đi về đâu nếu chỉ dựa vào “may mắn chính trị”? Đây là câu hỏi mỗi nhà đầu tư Việt Nam hôm nay nên tự trả lời.
Tác động của quyết định hoãn thuế 90 ngày đến thị trường chứng khoán Việt Nam
Thị trường phản ứng phấn khích và dòng tiền bắt đầu cược ngược
Khi Tổng thống Donald Trump bất ngờ công bố tạm hoãn thuế 90 ngày cho hơn 80 quốc gia (trừ Trung Quốc), tôi lập tức nhận thấy một làn sóng phấn khích lan tỏa khắp thị trường tài chính. Điều đáng nói là, chỉ vài giờ trước đó, mức thuế đối ứng lên đến 46% vừa có hiệu lực khiến không ít nhà đầu tư chao đảo. Nhưng ngay hôm sau, chỉ số Down Jones bật tăng gần 2.900 điểm như một phép màu. Còn tại Việt Nam, VN-Index “biến thành dòng kẻ màu xanh” – gần như toàn bộ mã tăng trần, và hoạt động giao dịch yên ắng đến kỳ lạ với thanh khoản chỉ đạt khoảng 600 tỷ. Cá nhân tôi, Hiển, cho rằng đây là hệ quả của hiệu ứng “trắng bên bán” – tâm lý giữ hàng, kỳ vọng các gói thuế sẽ tiếp tục được nới lỏng hoặc đàm phán lại một cách tích cực hơn.
Điều này gợi nhớ đến case study của thị trường Mexico và Canada hồi đầu năm, nơi việc hoãn áp thuế sau các vòng đàm phán dai dẳng cũng từng tạo ra cú nảy mạnh mẽ trên thị trường. Tuy nhiên, phải lý trí nhận định đây chỉ là phản ứng tạm thời, dễ thổi bùng bong bóng kỳ vọng.Nhà đầu tư nên xem xét lại yếu tố cốt lõi là tình hình kinh doanh thực tế của doanh nghiệp mình đang nắm giữ. Một bảng so sánh nhanh dưới đây có thể giúp hình dung rõ hơn:
| Yếu tố | Trước hoãn thuế | Sau hoãn thuế |
|---|---|---|
| Tâm lý nhà đầu tư | lo ngại và bán tháo | Lạc quan và giữ hàng |
| Thanh khoản thị trường | Tăng mạnh nhưng rủi ro | Giảm sâu, không có lực bán |
| Mức thuế trung bình | 46% áp dụng ngay | 10% tạm thời 90 ngày |
Hiệu ứng tâm lý nhà đầu tư trong bối cảnh chính sách thất thường
Niềm tin lay động và phản ứng thị trường trong nháy mắt
Chỉ trong chưa đầy 24 giờ, chính sách thuế của Tổng thống Trump đã xoay chuyển ngoạn mục từ mức áp thuế cao tới 46% sang tạm hoãn 90 ngày với thuế suất 10% – trừ Trung Quốc. Điều này không chỉ tạo ra cú sốc ngắn hạn mà còn để lại dư chấn lâu dài với tâm lý giới đầu tư quốc tế. Tôi – Hiển – đã quan sát thấy một hiện tượng đặc biệt: sự phấn khích đột biến trên sàn NYSE với chỉ số Dow Jones vọt lên gần 3.000 điểm, trong khi tại Việt Nam, thị trường lại “chết lặng trong lạc quan”, giá cổ phiếu tăng mạnh nhưng thanh khoản suy yếu nghiêm trọng.
Khi chính sách mang tính “xoay chiều trong tích tắc” như vậy diễn ra, nhà đầu tư sẽ rơi vào một trạng thái tâm lý rất đặc biệt: họ muốn tin điều tích cực, nhưng đồng thời sợ hãi hành động vội vàng. Trong một nghiên cứu đăng trên Harvard Business Review, hiện tượng này được gọi tên là “cognitive dissonance” (bất hòa nhận thức) – khi nhà đầu tư không biết nên giữ hay bán, nên mạo hiểm hay phòng thủ. Bối cảnh đó lý giải tại sao thị trường Việt nam lại gần như “đóng băng” về thanh khoản dù sắc xanh lan rộng. Kết luận tôi rút ra là: niềm tin không đến từ thông tin tốt, mà đến từ độ nhất quán của chính sách.
Hai luồng tâm lý đối lập định hình hành vi đầu tư
Sự kiện hoãn thuế là một phép thử hoàn hảo cho thấy thị trường vận hành không đơn thuần bằng logic kinh tế. Tôi nhận thấy hai dòng tâm lý nổi bật:
- Lạc quan quá mức (over-optimism): nhiều nhà đầu tư coi thông tin hoãn thuế là dấu hiệu của “hòa giải chính trị”, dẫn tới kỳ vọng sai lệch, mua vào ồ ạt mà không kiểm tra sức khỏe doanh nghiệp.
- Chùn tay phòng thủ: nhóm còn lại chọn cách đứng ngoài quan sát vì lo ngại chính sách sẽ lại thay đổi gây thiệt hại lớn nếu bắt sóng sai thời điểm.
Một case study từ thị trường Mexico trong năm 2023 có thể minh họa rõ nét. Khi Mỹ hoãn thuế nhập khẩu với nước này sau một động thái leo thang thương mại trước đó, chứng khoán Mexico đồng loạt tăng 6%, nhưng thanh khoản vẫn thấp – phản ánh sự nghi ngờ sâu sắc từ giới đầu tư. Kết quả là khi chính sách chưa có bảo đảm bền vững, thị trường lên giá tạm thời nhưng xu hướng dài hạn vẫn bất định.
| Yếu tố | Phản ứng Nhà đầu tư | Kết quả Thị trường |
|---|---|---|
| Chính sách đảo chiều nhanh | Xung đột tâm lý, hành động phân mảnh | Giá lên, thanh khoản thấp |
| Thiếu nhất quán | Thiếu niềm tin dài hạn | Biến động cao, khó dự đoán |
| Dư luận tích cực | Tăng mua ngắn hạn | Cổ phiếu tăng trần nhưng không bền |
Chiến lược lựa chọn cổ phiếu giữa làn sóng thông tin nhiễu loạn
Gạn đục khơi trong giữa cơn bão tin tức
trong thời kỳ đầy biến động như hiện nay, đặc biệt sau thông tin hoãn thuế 90 ngày của Mỹ gây ra những phản ứng dữ dội trên thị trường, tôi – Hiển – nhận ra một thực tế trần trụi: tin tốt chưa chắc là tin hữu ích nếu không được lọc qua bộ lọc tư duy và chiến lược cá nhân. Việc thị trường Mỹ tăng gần 2900 điểm và VN-Index sáng hôm sau đi ngang như một dòng kẻ, trong khi thanh khoản chỉ đạt 600 tỷ, cho thấy rõ phản xạ mang tính cảm xúc lấn át lý trí. Vì vậy, tôi tập trung vào 3 yếu tố then chốt để lựa chọn cổ phiếu giữa làn sóng dữ liệu hỗn loạn:
- Sức đề kháng trước chính sách vĩ mô thay đổi: Doanh nghiệp nên có biên lợi nhuận ổn định, ít phụ thuộc vào xuất khẩu sang thị trường chịu biến động như Mỹ.
- Tính bền vững tài chính: Dòng tiền tự thân dương, không sử dụng đòn bẩy quá cao, phản ứng linh hoạt trước “cú xoay” chính sách.
- Vị thế ngành theo chu kỳ: Ưu tiên những ngành ít bị áp thuế như công nghệ nội địa, dịch vụ tài chính hay hạ tầng logistics nội địa.
Case study: Khi tin tốt trở thành chiếc bẫy ngọt ngào
Hãy cùng nhìn sâu vào trường hợp cổ phiếu CTCP Thép Nam Kim (NKG).Giai đoạn tháng 4, khi Mỹ công bố tăng thuế nhập khẩu thép lên đến 46%, NKG lập tức giảm mạnh do nhà đầu tư phản ứng theo bản năng. Nhưng chỉ vài giờ sau, khi Tổng thống Trump đảo ngược với tuyên bố tạm hoãn thuế 90 ngày cho hơn 80 quốc gia (trừ Trung Quốc), xu hướng mua lại xuất hiện ồ ạt nhưng… không có người bán.Điều này phản ánh rõ sự hưng phấn ngắn hạn của nhà đầu tư.
| Yếu tố | trước khi hoãn thuế | Sau khi hoãn thuế |
|---|---|---|
| Tâm lý thị trường | Lo lắng bán tháo | Hưng phấn,mua vào lập tức |
| Giá cổ phiếu NKG | Giảm 5% | Tăng trần,trắng bên bán |
| Thanh khoản | Cao đột biến | Sụt mạnh xuống 600 tỷ |
Qua đó,tôi tin rằng,chiến lược lựa chọn cổ phiếu không thể chỉ dựa vào cảm xúc tức thời mà cần phải có nguyên tắc kiểm định thông tin rõ ràng. Như GS. Aswath Damodaran từng nói: “Thị trường là một câu chuyện. Nhưng chỉ những ai hiểu được ẩn ý thực sự đằng sau câu chuyện, mới có thể chiến thắng dài hạn.” Và giữa “cơn lốc” tin tức như hiện nay, chiến lược phân tích chất lượng doanh nghiệp dựa trên giá trị thực mới thực sự là la bàn chỉ đường.
Bài học từ hành động “quay xe” và lời khuyên dành cho nhà đầu tư cá nhân
Phản ứng thị trường trước quyết định “quay xe” hoãn thuế
Quyết định đột ngột của Tổng thống Donald Trump về việc hoãn áp thuế 90 ngày cho hơn 80 quốc gia (trừ Trung Quốc) đã khiến thị trường tài chính toàn cầu đảo chiều chỉ sau vài giờ. Là một nhà đầu tư cá nhân, tôi – Hiển – theo dõi rất chặt và hiểu rằng đây không chỉ là một sự kiện chính trị đơn thuần, mà là ví dụ kinh điển cho hiện tượng “thị trường phản ứng trước, lý trí phân tích sau”. Chỉ số dow Jones nhảy vọt gần 2900 điểm, và đến sáng hôm sau, VN-Index gần như đi ngang nhưng nhiều mã vẫn tăng trần, phản ánh một làn sóng hưng phấn lan rộng nhưng thiếu vững chắc vì thanh khoản thị trường chỉ đạt khoảng 600 tỷ – cực thấp.
Đây chính là điển hình của “tin tốt bất ngờ” khiến đám đông lao vào mua, nhưng thiếu sự xác minh từ bản chất.Tiến sĩ Daniel Kahneman trong cuốn sách “Thinking, Fast and Slow” đã chỉ ra rằng – phần lớn nhà đầu tư thường phản ứng theo hệ thống 1 (cảm tính) thay vì hệ thống 2 (lý trí). Điều này cực kỳ đúng cho sự kiện lần này. Và khi mọi người “lao vào mua”, thì tôi lại…đứng yên. Vì theo kinh nghiệm thực chiến hơn 8 năm trong đầu tư, các động thái “giật cục” từ chính sách không bao giờ tạo ra sóng tăng bền vững nếu không có nền tảng vĩ mô hỗ trợ đồng bộ.
Bài học chiến lược cho nhà đầu tư cá nhân
Sự kiện “quay xe” không đơn thuần là rẽ trái hay phải – nó là lời nhắc nhở về sự mong manh của kỳ vọng thị trường đối với các quyết định chính trị.Tôi đã ghi chú như sau:
- Phân biệt giữa “tạm hoãn” và “tạm ổn”: Thuế hoãn 90 ngày, không phải là chấm dứt, nên đừng hiểu nhầm là thị trường đã hoàn toàn phục hồi.
- Quan sát hành vi dòng tiền: Thanh khoản thấp chứng tỏ lực cầu thật sự chưa mạnh – cơ hội chỉ đến với ai kiên nhẫn.
- Đọc tin như nhà phân tích, không như người chứng kiến: Đừng ăn mừng theo kiểu “tin tốt = mua ngay”. Hãy hỏi: “Ai hưởng lợi thật sự?”
Tôi tổng hợp một bảng nhỏ dưới đây, giúp các NĐT cá nhân dễ dàng hơn trong việc đánh giá phản ứng thị trường sau mỗi cú “quay xe” của chính trị:
| Yếu tố | Diễn biến thị trường | Chiến lược đề xuất |
|---|---|---|
| Tuyên bố hoãn thuế | Thị trường tăng mạnh, thanh khoản thấp | Theo dõi kỹ cổ phiếu ngành xuất khẩu, chưa vội mua đuổi |
| Ngoại trừ trung Quốc | Cạnh tranh chính trị tiếp diễn | tránh cổ phiếu có chuỗi cung ứng phụ thuộc Trung Quốc |
| Thị trường đi ngang sau thông tin | Thận trọng, chưa xác lập xu hướng | Giữ tiền mặt, chờ tín hiệu rõ ràng |
Và cuối cùng, tôi muốn nhấn mạnh từ góc nhìn cá nhân: Đầu tư không phải là chạy theo những cú “đổi hướng” của người khác, mà là tạo lập kịch bản với nhiều phương án linh hoạt để không bao giờ bị bất ngờ. Tôi chọn đứng ngoài thị trường khi sự hưng phấn quá cao mà dữ kiện thực chưa đủ – vì đó là bài học tôi đã trả giá rồi, và nay tôi chia sẻ lại để những người mới không cần lặp lại sai lầm cũ.
Cảm nhận chân thành
Hoãn thuế 90 ngày không chỉ là một biện pháp hỗ trợ tài khóa tạm thời, mà còn là phép thử cho năng lực thích ứng và minh mẫn trong tư duy đầu tư tại Việt Nam. Từ góc độ cá nhân đến doanh nghiệp, đây là cơ hội để đánh giá lại chiến lược tài chính, dòng tiền và tầm nhìn dài hạn.
Phía sau chính sách là lời nhắc nhở về sự cần thiết của một hệ sinh thái đầu tư linh hoạt—nơi thông tin được phân tích kịp thời,quyết định được đưa ra dựa trên dữ liệu và tâm thế thị trường. những ai tận dụng tốt khoảng lùi 90 ngày này có thể tạo nên bước nhảy vọt trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, thậm chí tái cấu trúc lại tổ chức hiệu quả hơn.
Việc nghiên cứu sâu hơn về tác động của hoãn thuế đối với các ngành cần nhiều vốn lưu động, như sản xuất hoặc xuất khẩu, sẽ mở ra những câu chuyện thú vị về dòng vốn và chuỗi cung ứng. Thêm vào đó, so sánh với các mô hình quốc tế về tạm hoãn thuế giữa khủng hoảng có thể mang đến góc nhìn đa chiều và thiết thực.
Bạn nghĩ gì về chính sách hoãn thuế 90 ngày? Liệu đây có phải là thời cơ vàng hay thử thách ngầm cho doanh nghiệp Việt? Hãy chia sẻ quan điểm của bạn bên dưới và cùng cộng đồng tìm ra hướng đi bền vững cho tương lai đầu tư của đất nước.
