Khi thương chiến toàn cầu bùng nổ, thị trường tài chính không chỉ chao đảo mà còn phản ánh một làn sóng tâm lý lo âu sâu sắc của nhà đầu tư trên toàn thế giới. Theo dõi video “Thương chiến toàn cầu bùng nổ, thị trường chao đảo” trên kênh Tài chính và Kinh doanh, tôi – hiển, người luôn quan sát thị trường qua lăng kính trung lập và gắn chặt tư duy phân tích, không khỏi trăn trở trước phản ứng bi quan đến cực đoan của nhà đầu tư, đặc biệt là ở thị trường Việt Nam.
Tại sao sự kiện này lại đáng quan tâm? Bởi vì nó không còn dừng ở việc các chỉ số đỏ lửa, mà sâu xa hơn, nó khơi dậy một câu hỏi lớn: Sự mong manh của niềm tin thị trường – liệu có đang dẫn lối cho những quyết định sai lầm? Trong video, một cuộc khảo sát nhanh cho thấy có đến 2/3 người xem tin rằng thị trường sẽ tiếp tục giảm sâu. Con số này không chỉ phản ánh nỗi lo về chiến tranh thương mại, mà còn tố cáo thực tế rằng phản ứng tâm lý có thể đang thống lĩnh hơn là phân tích cơ bản.
Chính vì thế, bài viết này sẽ không chỉ đơn thuần là tường thuật lại những gì được trình bày trên sóng truyền hình. Tôi muốn đi xa hơn – lùi lại một bước để nhìn nhận lại toàn cục. Liệu chúng ta đang phản ứng đúng với các tín hiệu thị trường, hay đang bị cuốn vào một vòng xoáy của cảm xúc và thông tin thiếu kiểm chứng? Tôi tin rằng, một bức tranh toàn cảnh về bối cảnh hiện tại – khi thương chiến không chỉ là cuộc đấu về thuế quan mà còn là biểu tượng của bất ổn địa chính trị và chuyển dịch lực lượng toàn cầu – là điều cần thiết để hiểu được cơn địa chấn này.Nếu chúng ta không kịp nhận ra những nhân tố cấu thành nên làn sóng hoảng loạn, chúng ta có thể sẽ đưa ra những quyết định đầu tư không phản ánh giá trị thật sự của thị trường. Đọc những phân tích trong bài viết này, bạn sẽ không chỉ hiểu vì sao thị trường chao đảo, mà quan trọng hơn, là biết mình cần giữ vững điều gì và nên nghi ngờ điều gì giữa những tiếng ồn ào của dòng tiền và dư luận.
Bức tranh toàn cảnh thị trường chứng khoán dưới áp lực thương chiến
Thị trường chứng khoán trong tâm bão tâm lý nhà đầu tư
Tôi – Hiển – đã trải qua nhiều “cơn sóng dữ” trên thị trường, nhưng áp lực do thương chiến lần này thật sự khác biệt. Thị trường chứng khoán Việt Nam, ngay sau kỳ nghỉ lễ, bị bao trùm bởi làn sóng bán tháo và tâm lý hoảng loạn lan rộng, dù thực tế các yếu tố nội tại chưa thực sự quá tiêu cực. Những tiêu đề dày đặc trên truyền thông như “bóng ma chiến tranh thương mại” hay “thứ hai hoảng loạn” càng khiến tâm lý đám đông trở nên mong manh hơn bao giờ hết. trong một cuộc khảo sát nhanh ngay trên sóng truyền hình, có đến 2/3 khán giả cho rằng thị trường sẽ tiếp tục lao dốc. Tuy nhiên, như chuyên gia tài chính Andrew Lo tại MIT từng khẳng định:
- “Tâm lý là yếu tố phi lý trí nhưng lại ảnh hưởng logic đến hành động đầu tư.”
Do đó,một số nhà đầu tư sành sỏi có thể xem đây là thời điểm để chuẩn bị “gom hàng” thay vì tháo chạy theo đám đông hoảng loạn.
Chiến lược đầu tư thông minh giữa cơn xoáy bất định
Để giúp nhà đầu tư định hướng trong bối cảnh bất ổn, tôi luôn vận dụng nguyên lý “chọn lọc giữa rối loạn” từ cuốn The Intelligent Investor của Benjamin Graham. Thị trường dù biến động vẫn chứa nhiều cơ hội cho những ai đủ bình tĩnh và có công cụ phân tích phù hợp. Một ví dụ điển hình là hội thảo do VWA tổ chức vào tháng 4 năm 2025 – tại đó, nhà đầu tư không chỉ được tiếp cận phương pháp lựa chọn cổ phiếu chất lượng, mà còn học cách phát hiện gian lận tài chính nhờ khóa đào tạo Behind Number.
| Yếu tố phân tích | Tác động trong thương chiến |
|---|---|
| Tâm lý nhà đầu tư | Bi quan quá mức, dễ bị hiệu ứng đám đông chi phối |
| Doanh nghiệp nội địa ổn định | Có thể là cơ hội đầu tư dài hạn giữa sóng gió |
| Khả năng phục hồi thị trường | Phụ thuộc vào chính sách vĩ mô và dòng tiền khối nội |
Tôi tin rằng thay vì hỏi “thị trường sẽ đi về đâu?”, hãy tự trang bị kiến thức và chuyển từ trạng thái bị động sang chủ động. Sự thay đổi luôn bắt đầu từ việc nhìn thị trường qua lăng kính thông minh hơn.
Hiểu đúng tâm lý nhà đầu tư và vai trò của truyền thông tài chính
Không thể bỏ qua yếu tố cảm xúc trong hành vi đầu tư
Tâm lý nhà đầu tư không đơn thuần bị tác động bởi dữ liệu tài chính,mà còn chịu ảnh hưởng lớn từ cảm xúc đám đông,truyền thông và kỳ vọng cá nhân.Trong video “DPS MEDIA”, có thể thấy rõ qua phần khảo sát, khi có tới 2/3 khán giả tin rằng thị trường sẽ còn giảm sâu – một biểu hiện điển hình của tâm lý bầy đàn (herd behaviour). Theo nghiên cứu của Daniel Kahneman – người đoạt giải Nobel Kinh tế, nhà đầu tư thường ra quyết định dựa trên cảm nhận sợ hãi hoặc tham lam, hơn là dựa trên logic.
Chính vì vậy, tôi – Hiển – cho rằng việc hiểu tâm lý nhà đầu tư là điều kiện tiên quyết để triển khai truyền thông tài chính hiệu quả.Trong thời kỳ nhiễu loạn, như ảnh hưởng từ chiến tranh thương mại được nhắc trong video, nhà đầu tư sẽ tìm đến những nguồn thông tin tạo cảm giác an toàn. Nếu truyền thông không đồng hành, mà chỉ lan truyền tiêu đề giật gân như “thị trường hoảng loạn”, thì hậu quả dễ trở thành hiệu ứng lan truyền tiêu cực. Khi đó, vai trò của truyền thông không còn là cung cấp tri thức, mà đã vô tình làm trầm trọng thêm sự bi quan của thị trường.
Truyền thông tài chính: Con dao hai lưỡi ảnh hưởng đến hành động
Tôi thấy rất đáng để bàn luận về cách truyền thông ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định đầu tư: giúp nhà đầu tư “giữ đầu lạnh” hoặc… thổi bùng cơn hoảng loạn. Đó là lý do vì sao tại hội thảo “Lựa chọn doanh nghiệp tốt” do VWA tổ chức, truyền thông được chú trọng như một kênh giúp nâng cao kiến thức phân tích độc lập. không phải ngẫu nhiên các nhà đầu tư lâu năm như Howard Marks hay Benjamin Graham đều nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ lý trí và lọc thông tin thông qua các kênh truyền thông đáng tin cậy.
Để minh hoạ, tôi tạo một bảng so sánh ngắn gọn cách truyền thông tích cực và tiêu cực có thể tác động đến quyết định đầu tư, dựa trên phân tích hành vi:
| loại truyền thông | Hiệu ứng tâm lý | Hành vi đầu tư điển hình |
|---|---|---|
| Tích cực, khách quan | Làm dịu lo lắng, khuyến khích phân tích lý trí | Giữ hoặc mua vào khi thị trường giảm |
| Tiêu đề giật gân, thiên kiến | Gây sợ hãi, dẫn đến hành vi bán tháo | Bán hàng loạt, rút khỏi thị trường |
Truyền thông tài chính, nếu được xây dựng đúng cách, không chỉ giúp giảm thiểu tổn thất cảm tính mà còn tạo điều kiện cho sự phục hồi bền vững của thị trường. Tôi tin rằng đây là lúc chúng ta cần khai thác truyền thông như một công cụ định hướng niềm tin – thay vì tiếp sức cho sợ hãi.
Chiến lược lựa chọn doanh nghiệp vững vàng giữa cơn bão tin tức
Xác định tiêu chí then chốt trong bối cảnh hỗn loạn
Khi thị trường chứng khoán liên tục chịu ảnh hưởng tiêu cực từ những cơn bão tin tức như “bóng ma chiến tranh thương mại” hay “hoảng loạn toàn cầu”, việc lựa chọn doanh nghiệp để đầu tư không còn chỉ dựa trên yếu tố tăng trưởng doanh thu hay giá cổ phiếu — mà cần một chiến lược tổng thể. Dựa vào tài liệu từ Ray Dalio trong cuốn Principles for Navigating Big Debt Crises, tôi — Hiển — nhận ra sức mạnh của việc đánh giá doanh nghiệp qua ba yếu tố sống còn:
- Sức khỏe dòng tiền: Phân tích dòng tiền hoạt động giúp xác định doanh nghiệp có thể duy trì hoạt động trong thời gian bất ổn.
- Tỷ trọng nợ vay: Các doanh nghiệp có cấu trúc vốn lành mạnh thường ít dễ tổn thương hơn khi thị trường điều chỉnh mạnh.
- Khả năng thích nghi: Những công ty nhanh chóng tái cấu trúc, chuyển đổi hoặc mở rộng thị trường mục tiêu là những ‘kẻ sống sót’ lâu dài.
Chẳng hạn, trong hội thảo “Lựa chọn doanh nghiệp tốt” của VWA, tôi đã thấy nhiều nhà đầu tư sử dụng phương pháp Behind Number để phát hiện gian lận báo cáo tài chính – một công cụ rất sắc bén trong thời kỳ hỗn loạn thông tin.
Tầm nhìn dài hạn từ thực tế thị trường Việt Nam
Với hơn 60% khán giả chương trình “Đi theo dòng tiền” chọn phương án bi quan,tôi lại thấy đây chính là lúc để đi ngược đám đông — như Warren Buffett từng nói: “Be fearful when others are greedy and greedy when others are fearful.” Thị trường Việt Nam hiện đang phản ánh tâm lý hơn là thực lực doanh nghiệp.
| Tiêu chí | Doanh nghiệp A (ổn định) | Doanh nghiệp B (rủi ro cao) |
|---|---|---|
| Dòng tiền hoạt động | +2,5 tỷ VND | -0,8 tỷ VND |
| Tỷ lệ nợ/vốn chủ | 35% | 127% |
| Biến động giá cổ phiếu 3 tháng | -2% | -26% |
Các dữ kiện bảng trên cho thấy: dù các tiêu đề báo chí liên tục gieo rắc lo ngại, nhưng nhiều doanh nghiệp nội địa vẫn giữ vững hiệu suất điều hành. Và rõ ràng, sự tỉnh táo trong phân tích dữ liệu đang trở thành lợi thế phân biệt nhà đầu tư thành công và người đi theo cảm xúc thị trường.
Ứng dụng dữ liệu và báo cáo tài chính vào quyết định đầu tư an toàn
Phân tích báo cáo tài chính giúp nhà đầu tư vượt qua tâm lý đám đông
Là một nhà đầu tư cá nhân, tôi – Hiển – từng không ít lần dao động trước những biến động tiêu cực từ truyền thông, như bóng ma chiến tranh thương mại hay đà bán tháo toàn cầu. Nhưng chìa khóa giúp tôi đứng vững là dữ liệu. Việc đọc hiểu và phân tích báo cáo tài chính không chỉ là một kỹ năng, mà còn là tấm khiên bảo vệ trước tâm lý bầy đàn. Chẳng hạn, trong lúc thị trường đồn đoán về cú sụp đổ của một doanh nghiệp bất động sản lớn năm ngoái, tôi đã đối chiếu lại:
- Dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh: vẫn dương ổn định trong ba quý liên tiếp.
- Lợi nhuận gộp biên: không bị ảnh hưởng nhiều, giữ vững 23–25%.
- Nợ vay ngắn hạn: đang dần được thu hẹp rõ rệt.
Kết quả, dù cổ phiếu sụt giá thời điểm đó, tôi vẫn nắm giữ và sau 2 quý, thị giá phục hồi 40%. Kết luận ở đây là: hãy để dữ liệu điều hướng cảm xúc của bạn. Giống như chương trình “Đi theo dòng tiền” đã nhấn mạnh, những quyết định tài chính đúng đắn cần một nền tảng lý trí, không chỉ phản ứng cảm xúc.
Hội thảo và công cụ hỗ trợ ra quyết định đầu tư minh bạch, hiệu quả
Ngay cả khi bạn chưa thành thạo việc đọc báo cáo tài chính, các chương trình đào tạo như Behind Number hay các hội thảo của Cộng đồng cố vấn tài chính Việt Nam (VWA) là lựa chọn không thể bỏ qua. Tôi từng tham dự một buổi chuyên đề mang tên “Lựa chọn doanh nghiệp tốt”, trong đó chuyên gia đã trình bày một bảng phân tích cực kỳ trực quan:
| Chỉ số | Doanh nghiệp A | Doanh nghiệp B |
|---|---|---|
| Biên lợi nhuận ròng | 11% | 4% |
| ROE (Tỷ suất lợi nhuận trên vốn) | 17% | 6% |
| Nợ/Vốn chủ sở hữu | 0.8 | 2.4 |
Thông qua bảng này, tôi nhận ra rằng thay vì chạy theo tin tức, tập trung vào chỉ số tài chính có thể mang lại cái nhìn sâu và nhất quán hơn về doanh nghiệp. Những dữ liệu như vậy giúp lược bỏ nhiễu loạn ngắn hạn của thị trường để tìm được tiềm năng thực sự. Dù thị trường đang bi quan, như khảo sát trong video DPS MEDIA cho thấy 2/3 người tin rằng thị trường sẽ tiếp tục giảm, thì sự chuẩn bị về thông tin và hiểu biết tài chính mới là bước đệm cho quyết định đầu tư an toàn và hiệu quả.
Cảm nhận chân thành
Trong bức tranh kinh tế toàn cầu đầy biến động hiện nay, thương chiến không chỉ là cuộc đối đầu giữa các cường quốc mà còn là hồi chuông cảnh báo về tính phụ thuộc và độ mong manh của chuỗi cung ứng toàn cầu.Nhà đầu tư,doanh nghiệp và cả người tiêu dùng đều cần trang bị kiến thức để thích nghi với những thay đổi nhanh chóng,không ngừng nghỉ.
Việc theo dõi sát diễn biến chính trị – kinh tế quốc tế, đa dạng hóa thị trường và nguồn cung, cũng như nâng cao năng lực quản lý rủi ro đang trở nên thiết yếu hơn bao giờ hết. Đây cũng là cơ hội để các nền kinh tế nhỏ tìm kiếm vị thế mới, sáng tạo trong chiến lược phát triển và hợp tác.
Những ai quan tâm có thể nghiên cứu sâu hơn về các hiệp định thương mại tự do,xu hướng “thoái toàn cầu hóa”,hay vai trò của thương mại kỹ thuật số trong thời kỳ biến động này. Đó là những mảnh ghép không thể tách rời giúp chúng ta định hình tương lai.
Hãy chia sẻ quan điểm của bạn: Theo bạn, ai là người chịu thiệt hại nhiều nhất trong thương chiến toàn cầu? Liệu có con đường nào để đạt tới cân bằng và hợp tác bền vững? Mời bạn tham gia thảo luận bên dưới để cùng mở rộng góc nhìn.
